Bugün 3 Aralık 2020 Birleşmiş Milletler (BM) Uluslararası Engelliler Günü. Engellilerin hatırlanması, onları sorunlarına dikkat çekilmesi için BM tarafından kabul edilen bu anlamlı günde bizler de haksızlığa uğrayan, hakları gasp edilen engellilerin sesi olma adına, uzun zamandan beri hazırlıklarını yaptığımız platformumuzun kuruluşunu ilan ediyoruz.

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünyada yaklaşık 1 milyar engelli insan yaşamaktadır. Dünyadaki en büyük azınlığı oluşturan bu nüfusun yaklaşık beşte birinin ise başkalarının yardımlarına ihtiyaç duyacak şekilde ağır engelleri bulunmaktadır.

13 Aralık 2006’da kabul edilen BM Engelli Hakları Sözleşmesi ile engelli kişilerin; Yaşama hakkı, kişi özgürlüğü ve güvenliği, Yasa önünde eşit tanınma, Adalete erişim, İşkence yasağı, Sömürü, şiddet veya istismara maruz kalmama, Bedensel ve ruhsal bütünlüğe saygı, Seyahat özgürlüğü ve uyrukluk, Toplum içinde yaşama, Kişisel hareketlilik, Özel hayata saygı, Konut ve aile hayatına saygı, Eğitim hakkı, Sağlık hakkı, Çalışma hakkı, Yeterli yaşam standardı, Siyasal ve toplumsal yaşama katılım ile Kültürel yaşama katılım hakları gibi onlarca hak güvence altına alınmıştır.

Bu sözleşme, dünyanın en büyük azınlığı konumundaki engellilerin insan haklarının korunması için geliştirilmiştir.  Bu sözleşmenin ilanından maksat yeni hak ve özgürlükler yaratmak değil, insan hak ve özgürlüklerini güvence altına alan sözleşmelerde zaten var olan hakları engellilik bağlamında yeniden düzenlemektir.

Engelliler tüm diğer insanlar gibi, hakları olan, yaşamın her alanında bu hakları yasal güvenceyle korunması gereken kişilerdir. Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi ile engellilik konusuyla insan hakları kavramını bir araya getirerek engelliliğin tanımını genişletmiş ve hak savunuculuğu perspektifini derinleştirmiştir.

Engelli kişiler, içinde bulunduğumuz modern dünyada dahi, eğitim, sağlık, istihdam ve gelir eşitliği gibi konularda ciddi bir şekilde haksızlıklara maruz kalmaktadırlar. UNESCO verilerine göre, gelişmekte olan ülkelerde yaşayan eğitim çağındaki engelli çocukların %90’ı eğitim haklarından yararlanamamakta; ayrıca, dünya genelinde engellilerin işsizlik oranı %80 civarındadır. Bu oranın önemli bir bölümünün kişilerin engellerinden dolayı değil, devletlerin ve özel sektörün istihdam politikalarından kaynaklı olduğu Uluslararası Çalışma Örgütü tarafından belirtilmektedir.

BM Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşmeyi, imzalayan ilk devletlerden biri olan Türkiye’de, milyonlarca engelli bu anlamlı güne istihdam, eğitim, sağlık, ulaşım başta olmak üzere pek çok haktan mahrum olarak giriyor. Toplumsal yaşama katılım önündeki engeller sürdüğü için milyonlarca engelli dört duvar arasında bir yaşamaya mahkûm ediliyor. Maalesef Türkiye’de engelliler hala hak öznesi olarak değil yardım öznesi olarak görülüyor.